Củ Sen - Lotus Root

Tổng quan

Với hàm lượng cao chất xơ và nước, củ sen phù hợp để hỗ trợ quá trình ăn kiêng và giảm cân. Các dược tính độc đáo có trong củ sen cũng đã được ông bà ta áp dụng để bảo vệ tim mạch, điều hoà huyết áp, chống xuất huyết, hạn chế mất ngủ và ngăn ngừa táo bón. Ngoài được dùng trong món súp và món hầm, củ sen còn được dùng để nấu chè, trộn gỏi, ăn kết hợp với các món lạnh.

Nguồn gốc và đặc điểm

Củ sen (lotus root) hay là phần thân rễ của cây sen mọc ngập trong bùn do cây sen mọc ở dưới nước, trong các ao hồ. Ngó sen có hình dáng khá độc đáo, bao gồm nhiều đoạn phình ra thắt lại. Khúc phình to ra có dạng chất xốp, có nhiều lỗ bên trong. Chúng thường có đường kính từ 3cm -5cm. Củ sen thường được dùng làm thực phẩm ở các nước Châu Á như Sri Lanka, India, Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam.

Củ sen có 2 loại : 7 lỗ (củ sen nghệ tây) và 9 lỗ (củ sen trắng). Củ sen 9 lỗ khá mảnh, giòn cùng màu trắng tinh khiết nên thường được ăn lạnh, xào, muối chua ngọt, gỏi và nộm. Trái lại củ sen 7 lỗ lại mập, dày và vỏ khi sờ có độ sần sùi, sau khi chế biến có màu đỏ hoặc hơi vàng. Do có vị mềm và hơi sáp nên củ sen 7 lỗ thường được dù để nấu súp hoặc hầm với xương.

Giá trị dinh dưỡng

Củ sen có tầm quan trọng rất lớn trong y học cổ truyền vì nó được sử dụng để điều trị một số bệnh liên quan đến da, dạ dày, phổi và các bệnh khác. Nếu ăn lâu dài, củ sen có thể giúp duy trì sức khỏe nhờ các chất dinh dưỡng thiết yếu có trong nó.

Cứ trong 100g củ sen tươi sống gồm có các chất dinh dưỡng như:

• Năng lượng: 74kcal
• Nước: 79,2g
• Carbohydrate: 17.23g (4.9g chất xơ)
• Chất đạm: 2.6g
• Chất béo: 0g
• Vitamin nhóm B, nhóm C
• Chất điện giải và các chất khoáng như: natri, kẽm, mangan, magie, sắt đồng, …
• Các hợp có dược tính quý : Niacin, Axit pantothenic, Pyridoxine, Riboflavin, Thiamin

Các tác dụng với sức khỏe

Bảo vệ tim mạch

Củ sen chứa nhiều vitamin nhóm B giúp bảo vệ tim, tránh các cơn đau. Chúng kiểm soát cường độ homocysteine trong máu – nguyên nhân dẫn đến đau tim. Ngoài ra, natri trong củ sen giúp kiểm soát sự tiết mồ hôi của cơ thể; kali trong củ sen có vai trò điều hòa nhịp tim và huyết áp ở mức ổn định.

Giúp tinh thần thoải mái, minh mẫn, cải thiện tâm trạng

Củ sen chứa hàm lượng lớn vitamin B. Chất này giúp điều chỉnh và xoa dịu các triệu chứng khó chịu như: đau đầu, stress… Ngoài ra, chúng còn giúp duy trì cảm giác thoải mái, tinh thần lạc quan, vui vẻ. Thường xuyên sử dụng củ sen trong bữa ăn hàng ngày là một cách cải thiện tinh thần rất hiệu quả.

Ngăn ngừa táo bón

Xenlulozơ có nhiều trong củ sen. Đây là chất giúp làm sạch ruột, phòng ngừa táo bón, kích thích ruột và làm mềm phân. Củ sen còn chứa nhiều vitamin C, vitamin nhóm B, chất xơ, khoáng chất và chất điện giải. Ăn củ sen thường xuyên giúp nhuận tràng, ngăn ngừa táo bón và tiêu hóa tốt hơn. Người bị táo bón sử dụng ngó sen sẽ làm giảm các triệu chứng của bệnh này, đồng thời cũng làm tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng nuôi cơ thể.

Giải độc gan, chữa xuất huyết

Củ sen chứa tannin. Chất này giúp cải thiện các bệnh về gan như bệnh phì đại gan và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Củ sen tươi giúp thanh nhiệt, thanh lọc các độc tố có trong cơ thể để gan khỏe mạnh hơn và hoạt động tốt hơn.

Củ sen còn chứa các thành phần tinh bột, protein, aspartic, vitamin C… Người bị bệnh gan có các triệu chứng như: xuất huyết đường tiêu hóa, xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng có thể uống nước ép ngó sen. Nước ép từ củ sen có tác dụng cầm máu rất tốt.

Điều trị mất ngủ

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, củ sen có tác dụng trong việc điều trị mất ngủ, khó ngủ, đặc biệt ở người cao tuổi và suy nhược, trầm cảm. Trong củ sen có nhiều khoáng chất như: kẽm, mangan, magie, sắt, đồng… Những chất này cung cấp năng lượng cho cơ thể, giảm lượng cholesterol, bảo vệ tim mạch, điều hòa huyết áp, giảm căng thẳng, lo lắng. Từ đó mang tới giấc ngủ ngon cho người sử dụng.

Giúp bổ máu và điều hoà huyết áp

Trong củ sen cũng chứa nhiều sắt và đồng. Những chất này giúp cơ thể sản xuất bào hồng cầu, ngăn chặn các triệu chứng thiếu máu, tăng cường sức sống và lưu lượng máu trong cơ thể.

Hàm lượng kali trong củ sen giúp cân bằng huyết áp. Ngoài ra, kali có trong ngó sen giúp giảm sự co lại và xơ cứng mạch máu, tăng lưu lượng máu và làm giảm sự chèn ép trong hệ thống tim mạch. Kali cũng cần thiết cho hoạt động thần kinh, sự dịch chuyển các chất lỏng và máu trong não.

Hỗ trợ ăn kiêng và giảm cân

Trong củ sen không chứa nhiều calo nhưng lại nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ. Củ sen có tác dụng điều hòa các nhu động ruột rất tốt , hỗ trợ hệ tiêu hóa, giảm cảm giác thèm ăn. Vì vậy mà củ sen rất phù hợp với những người đang ăn kiêng để giảm cân. Bên cạnh đó, củ sen cũng giúp phòng chống béo phì.

Cách chọn mua và sơ chế

Để chọn được củ sen ngon, bạn thương nên kết hợp các giác quan nhìn, ngửi và chạm. Cụ thể, nhìn bên ngoài củ sen có bị dập nát, có đốm hoặc màu xỉn thì không nên chọn. Bên cạnh đó, cần chọn củ sen vừa chín tới với có các đốt to và ngắn, khoảng cách giữa các đốt dài và các lỗ khí bên trong cũ sen to.

Cẩn thận ngửi để cảm nhận mùi thơm nhẹ của sen hay mùi nồng của thuốc hoá học tẩy trắng. Cuối cùng, khi chạm nếu củ sen thô và dính đất thì là loại sen còn tươi. Không nên mua loại mịn màng vì thường đã được tẩy trắng.

Để sơ chế củ sen, trước hết ngâm củ sen trong nước vo gạo. Tinh bột trong nước vo gạo có tác dụng hấp thụ chất bẩn và làm sạch bùn đất trong củ sen hiệu quả. Sau đó cắt bỏ phần đầu cứng và tiếp tục rửa sạch nhiều lần bằng nước lạnh để xả bùn đất trong các lỗ củ sen. Sau đó gọt vỏ và thái miếng cỡ 2-4 mm. Chú ý ngâm củ sen vừa thái vào hỗn hợp nước muối và nước chanh pha loãng để củ sen không bị thâm.

Cách chế biến phù hợp

Củ sen 9 lỗ : món lạnh, gỏi, nộm, xào

Củ sen 7 lỗ : nấu chè, hầm súp, nấu cháo